جشن سده

دوباره سلام

خب دوباره چهارشنبه رسید و ایندفعه نوبت جشن سده است . پس بدون مقدمه و موخره و بی معطلی میرم سر اصل مطلب . برو بریم :‌ 

جشن سده جشن پیدایش آتشه و قدمت اون به پایه جشنهای نوروز و مهرگان هم میرسه .  از نظر نجومی ̜̜ اجداد ما در روزگاران کهن سال را به دو نیمه یا فصل تقسیم می کردند . تابستان که هفت ماه بود  ̜ در اولین روز فروردین شروع و در آخرین روز مهرماه تمام میشد . زمستان هم از اول آبان شروع میشد و تا آخر اسفند طول می کشید . با این اوصاف ̜ زمان جشن سده مقارنه با صدمین روز از آغاز زمستان و یا بعبارتی صد روز و شب ( 50 روز و 50 شب ) به اول تابستان . 

از نظر تاریخی نسبت این جشن به هوشنگ شاه داده شده . در شاهنامه اومده که روزی هوشنگ شاه با همراهانش در کوهی میرفتن که ناگهان ماری دراز و تیره رنگ جلوی راهشون سبز میشه و هوشنگ شاه سنگی رو برمیداره و به سمت مار نگون بخت پرتاب میکنه . گویا اون سنگ به سنگ دیگه ای برخورد میکنه و چون هر دو از جنس چخماخ بودن ̜ جرقه ای بوجود میاد و به بوته های خشک اطراف میگیره و مار رو فراری میده . شاه از این رویداد شادمان میشه و خداوند رو نیایش میکنه که راز آتش رو به اون آشکار کرده . و از همان روز آتش رو قبله قرار داد و آن روز رو جشن اعلام کرد و این سنت تا امروز برجاست . به قول فردوسی :

برآمد به سنگ گران سنگ خرد           هم آن و هم این سنگ گردید خرد

فروغی پدید آمد از هر دو سنگ          دل سنگ گشت از فروغ آذرنگ

جهاندار پیش جهان آفرین                  نیایش همی کرد و خواند آفرین

که او را فروغی چنین هدیه داد           همین آتش آنگاه قبله نهاد

یکی جشن کرد آن شب و باده خرد    ( سده ) نام آن جشن فرخنده کرد

 (‌ نکته ادبیاتی :‌باده خرد در اصل باده خورد بوده که واوش به ضرورت وزن شعر حذف شده !! )‌

جشن سده به یاد آورنده ی اهمیت نور و آتش و انرژی است . قبله ای که در همه جا هست . هرجا نور هست  ̜خدا آنجا هست . فروغ خورشید و ماه و آتش و چراغ و همچنین روشنی درونی دل و جان  ̜ همه نشان از فروغ اهورامزدا هستند . همچنین بهشت در اوستا به نام روشنایی بی پایان خوانده شده .

گفته میشه که مردآویج زیاری به سال 323 هجری این جشن رو در اصفهان با شکوه خاصی برگزار میکرده . همچنین در زمان غزنویان بود که این جشن دوباره رونق گرفت و عنصری شاعر نامدار ایران در یکی از جشنهای سده در برابر سلطان محمود غزنوی قصیده ای درباره سده خواند که اولش اینجوریه :

سده جشن ملوک نامدار است         زافریدون و از جم یادگار است

در ایران باستان و در میان زرتشتیان ایران این جشن نزدیک غروب آفتاب  ̜با افروختن آتش شروع میشده و امروز هم با همان سنت  ̜ تلی از بوته و خار و هیزم در بیرون شهر فراهم میکنند و درحالیکه موبدان لاله بدست اوستا زمزمه میکنند  ̜بوته ها رو روشن کرده و مردمی که در آنجا جمع شده اند نماز آتش نیایش میخوانن و سپس دست همدیگه رو گرفته و بدور آتیش میچرخن و شادی میکنن .

هم اکنون هم این مراسم بوسیله ی انجمن زرتشتیان کرمان در برابر کعبه ی زرتشت ( نزدیک تخت جمشید ) و یا توسط سازمان فروهر در باغ ورجاوند تهران برگزار میشه و همه ی مردم  ̜زن و مرد  ̜مسلمان و زرتشتی و کلیمی و مسیحی در اونجا گرد هم میان و جشن با شکوهی رو برگزار میکنن .  

فعلاً تا بعد ...